Onderdendam en molens
Een rijke molenhistorie
Bij het dorpsbeeld van Onderdendam horen molens. In het verleden waren er rond en in het dorp vijf molens: een oliemolen, even buiten Onderdendam, aan het Boterdiep. Deze is verdwenen en er is verder weinig over bekend.
Twee watermolens: de Onderwierumer watermolen die is gesloopt in 1958 en de behouden Zilvermeeuw net buiten het dorp bij de Warffumermaar, bereikbaar via het Jan Knegt Hoogholtje.
Geschiedenis Molen Hunsingo
Van roggemolen tot opslagplaats
Binnen de bebouwde kom stonden een korenmolen en een houtzaagmolen. De houtzaagmolen – op de hoek van het Winsumerdiep en de Warffumermaar – is in 1931 gesloopt en verplaatst naar Holwierde. De korenmolen bij de Molentil – molen Hunsingo aan de Uiterdijk– heeft een nieuw leven gekregen en wordt tot op heden in stand gehouden door Molenstichting Onderdendam.
Korte geschiedenis molen Hunsingo
Al voor 1616 moet er op dezelfde plaats een standerd (rogge) molen hebben gestaan. De molen komt ook voor op een kaart van 1686. Op 23 maart 1714 is de molen omgewaaid. Op vrijwel dezelfde plaats werd weer een koren (rogge)- en pelmolen gebouwd. Dit was een zogenomede achtkante grondzeiler.
In 1855 werd de grondzeiler afgebroken en vervangen door een achtkante stelling koren- pelmolen. In 1926 is het pelwerk uit de molen verwijderd en werd de molen voorzien van een 20 pk benzinemotor. De molen bleef zo dienstdoen als korenmolen.
In april 1939 is door een storm een roe van de molen gewaaid. De molenaar heeft dit niet laten repareren, maar een aantal maanden later de molen tot de onderbouw afgebroken. Tijdens de tweede wereldoorlog heeft de molenaar het nog volgehouden met een 20 pk benzinemotor. Uiteindelijk heeft hij de molen verkocht aan een plaatselijke aannemer en heeft de molen tot 1996 gediend als opslagplaats van bouwmaterialen.
Een volledig hersteld rijksmonument
In 1997 heeft Molenstichting Onderdendam de molen aangekocht met het doel de molen in volle glorie te herstellen. In 1999 is een aantal noodzakelijke aanpassingen aan de molen verricht om te kunnen dienen als vertrekplaats voor trekschuit-theatertochten en als pleisterplaats voor deelnemers aan de Ruige Route.
In februari 2004 heeft Molen Hunsingo de status gekregen van Rijksmonument. Eind 2004 is begonnen met de volledige restauratie van de onderbouw van de molen. De restauratie maakte deel uit van de plannen om de leefbaarheid en de toeristisch-recreatieve ontwikkeling van Onderdendam te stimuleren. De drie zolders, de stelling en het bijgebouw werden aangepakt ten behoeve van twee logementen voor Bed & Breakfast, een lunchcafé en een expositieruimte. Deze eerste fase van de restauratie is in mei 2005 afgerond.
Fase 2 behelsde het terugplaatsen van de kap en de wieken. Hiertoe heeft de molenstichting een houten achtkant van de molen Slaghekke uit Rijssen afgebroken en met 25 vrijwilligers opgehaald. In 2009 is de totale restauratie van Molen Hunsingo afgerond.